Fablok

Pierwsza Fabryka Lokomotyw w Polsce "Fablok" Spółka Akcyjna (dawniej Bumar-Fablok) – nazwa zakładu przemysłowego założonego w 1919 w Chrzanowie jako Pierwsza Fabryka Lokomotyw w Polsce.

Charakterystyka firmy [[[Fablok|edytuj]]]

W okresie przedwojennym wyprodukowano w Fabloku wiele typów parowozów normalno- i wąskotorowych, dla pociągów pasażerskich (osobowych i pospiesznych) oraz towarowych – zarówno dla Polskich Kolei Państwowych, jak i zakładów przemysłowych. Jeszcze przed wojną podjęto produkcję spalinowych i elektrycznych zespołów trakcyjnych, a także wagonów motorowych. Po 1945 w dalszym ciągu rozwijano produkcję parowozów, następnie zaś spalinowych lokomotyw manewrowych (normalno- i wąskotorowych) o mocy od 40 do 1200 KM. Łącznie fabryka wyprodukowała 10500 parowozów i lokomotyw spalinowych.

Fablok jest jednocześnie nazwą dzielnicy Chrzanowa, w której jest położona fabryka. Obecnie zabudowę tworzą stare kamienice, domki bliźniacze z lat 30. i bloki z okresu PRL. Mieści się tam też zespół szkół – Powiatowe Centrum Edukacji.

Historia firmy [[[Fablok|edytuj]]]

Do 1939 [[[Fablok|edytuj]]]

PowiększParowóz Ok22-31 z 1928PowiększParowóz z Fabloku podczas transportu do Maroka, 1932PowiększParowóz Ol49 produkowany w Fabloku (1951-1954)PowiększLokomotywka spalinowa Ls40 produkowana od 1952 rokuPowiększLokomotywa spalinowa 6D (SM42) produkowana w latach 1965-1992Statut spółki, pod nazwą Fabryka Lokomotyw w Polsce S.A. został zatwierdzony przez Ministra Przemysłu i Handlu, oraz Ministra Skarbu 22 maja 1919. Rok później podpisano umowę z rządem na dostawę w ciągu 10 lat 1200 lokomotyw, a także zmieniono nazwę na „Pierwsza Fabryka Lokomotyw w Polsce S.A. Zakłady w Chrzanowie”. W latach 1921–1924 zbudowano wydziały: montażowy, mechaniczny i kuźnię. 7 kwietnia 1924 przekazano PKP pierwszy wyprodukowany parowóz – Tr21, a już 5 listopada 1925 wykonano setną maszynę. Na początku czerwca 1927 wyprodukowano już 200 parowozów, w tym samym roku zakłady odwiedził prezydent Ignacy Mościcki.

Od 1931 rozpoczęto produkcję parowozów eksportowych, sprzedawanych w latach trzydziestych do Bułgarii, Maroka, ZSRR i na Łotwę. Także w latach trzydziestych wyprodukowano m.in. wagony motorowe, tzw. luxtorpedy do obsługi linii Warszawa-Kraków i Kraków-Zakopane, lokomotyw elektrycznych serii EL100 do obsługi warszawskiego węzła kolejowego oraz parowozu Pm36, który w 1937 zdobył Złoty Medal na Międzynarodowej Wystawie Sztuki i Techniki w Paryżu. Pięćsetny parowóz wyprodukowano w 1932.

W czasie II wojny światowej zakłady należały do zjednoczenia niemieckich fabryk lokomotyw (Deutsche Lokomotiv-Vereinigung).

1945-1991 [[[Fablok|edytuj]]]

Pierwszy parowóz po wyzwoleniu, Ty42 dla DOKP Kraków wyprodukowano już 21 lutego 1945. W 1947 Fablok przeszedł na własność państwa, rok później wszedł w skład Zjednoczenia Przemysłu Taboru Kolejowego TASKO w Poznaniu.

W 1951 nazwę zakładu zmieniono na Fabryka Lokomotyw im. Feliksa Dzierżyńskiego. W latach 1945-1963 Fablok wyprodukował m.in. blisko 3600 parowozów, odbiorcami których, poza Polska, były również: Albania, Bulgaria, Jugoslawia, Rumunia, Węgry, Chiny, Indie, Korea, Wietnam i ZSRR

Do 1963, kiedy fabryka zakończyła produkcję parowozów, wyprodukowano 1565 parowozów normalnotorowych i 2015 wąskotorowych, w tym odpowiednio 216 i 972 na eksport. Maszyny eksportowano do Albanii, Bułgarii, Chin, Jugosławii, Korei, Rumunii, Węgier i ZSRR. Produkowano wówczas następujące typy lokomotyw Ty42, Ty45, Ol49, Pt47, Tkt48, WP, Tkh49, "Śląsk", IU, "Baziel" (parowozy normalnotorowe), a także "Ryś", "Las", "Hutnik", Px48, Px49, Kp4, "Baziel", Tw47, Tw53, "Saranowo" (wąskotorowe). Uroczystość wykonania pięciotysięcznej lokomotywy świętowano 23 kwietnia 1959 razem z rocznicą 35-lecia produkcji lokomotyw.

W ciągu lat 1947-1993 w Fabloku wyprodukowano 5402 lokomotywy spalinowe, z czego 37 zostało wyeksportowanych do Maroka. Produkowano następujące typy lokomotyw o mocy od 40 do 1200 KM: Ls-40, Ls-60, Ls-75, Ls-150, WLs-150, Ls-300, Ls-750H, 401Da, 6D, 101D, 411D.

Oprócz lokomotyw w Fabloku produkowano m.in. przekładnie tramwajowe (od 1962), aparatury hamulcowej systemów Oerlikona i SAB czy wozów wiertniczych. W 1977 po raz kolejny zmieniono nazwę przedsiębiorstwa, na "Fabryka Maszyn Budowlanych i Lokomotyw Bumar-FABLOK". Dalej poszerzano profil produkcji, produkując koparki mechaniczne (KU-1207), platformy transportowe, czy wiele rodzajów żurawi (m.in. typy PS-253, DST-0281, drogowy DS-0253T, czy nagrodzony na Międzynarodowych Targach Poznańskich w 1980 Hydros T-253).

Od 1991 [[[Fablok|edytuj]]]

W grudniu 1991 Fablok przekształcono w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa. W latach 90. XX wieku rozpoczęto produkcję spawanych konstrukcji stalowych na rynek niemiecki, kontynuowano produkcję kolejnych modeli żurawi (w tym sprzedawanych za granicę).

W 1995 spółka weszła w skład VII NFI, od którego 60% akcji wykupiła w marcu 2003 powstała dwa lata wcześniej Pracownicza Spółka Akcyjna – "Bumar-Fablok". W 1999 spółka uzyskała certyfikat ISO 9001.

W 2003 firma rozpoczęła współpracę kooperacyjną w zakresie konstrukcji ram do cystern, w tym samym roku podpisano umowę na modernizację dwóch sztuk lokomotyw ST44 dla PKP LHS. W marcu 2009 firma Pol Miedź Trans odebrała z Fabloku pierwszą z czterech zamówionych zmodernizowanych lokomotyw ST44 (M62) serii 3000. Dnia 5 marca 2009 nastąpiło połączenie spółek – Fabryka Maszyn Budowlanych i Lokomotyw „Bumar-Fablok” S.A. wraz z "Fablok" Pracownicza S.A.

W wyniku połączenia powstała nowa Spółka pod nazwą Pierwsza Fabryka Lokomotyw w Polsce „Fablok” Spółka Akcyjna. Połączenie Spółek zakończyło długoletni proces prywatyzacji przedsiębiorstwa. Od dnia 1 kwietnia 2009 spółka działa na rynku pod dawną nazwą firmy jako Pierwsza Fabryka Lokomotyw w Polsce "Fablok" Spółka Akcyjna.